De aanleg van extra oppervlaktewater zorgt voor een groter waterbergend oppervlak waardoor extra waterbergingsvolume wordt gerealiseerd. Extra oppervlaktewater kan in perioden van droogte voorzien in extra voorraden van water.
Toepassing en ontwerp
Extra oppervlaktewater wordt vooral toegepast in gebieden met een beperkte drooglegging en waar het waterpeil beheerst wordt, ofwel laag Nederland. Maar ook in hoog Nederland kan extra oppervlaktewater meerwaarde opleveren. In veel gebieden is al oppervlaktewater aanwezig. Het creëren van extra oppervlaktewater zorgt voor een groter waterbergend oppervlak bij een gelijkblijvende peilfluctuatie. Hierdoor wordt extra waterbergingsvolume gerealiseerd. Wordt het peil verhoogd aan het begin van een droge periode, dan is dat extra volume beschikbaar om droogteschade te voorkomen.
Het creëren van extra oppervlaktewater kan door het verbreden of vergroten van bestaande oppervlaktewaterlichamen. Ook kunnen bijvoorbeeld nieuwe sloten, vijvers, kanalen, grachten of singels worden aangelegd. Het creëren van extra oppervlaktewater heeft als primair doel het vergroten van de bergingscapaciteit. Eventuele vergroting van de afvoercapaciteit is een bijeffect en zal in de praktijk vaak gelimiteerd zijn door de bestaande pompcapaciteit.
Voor de effectiviteit van het creëren van extra oppervlaktewater dient afstromend regenwater oppervlakkig of via andere watergangen of via een regenwaterriool naar het oppervlaktewater afgevoerd te worden. Bij het creëren van extra oppervlaktewater is met name de toename van het bergingsoppervlak en van het -volume van belang die zich boven het streefpeil bevindt. Met het toepassen van een flauwere helling van de oever, zoals bij een natuurvriendelijke oever of terrassen naast de watergang die kunnen onderlopen bij peilstijging, kan een vergelijkbaar waterbergend effect verkregen worden.Kluck et al, 2020
Voordelen
Het creëren van extra oppervlaktewater zorgt voor extra waterberging. Bovendien kan die berging worden ingezet om droogteschade te beperken. Meer oppervlaktewater betekent ook meer mogelijkheden voor watergebonden recreatie, een grotere biodiversiteit en herkenbaarheid van plaatsen in het stedelijk landschap. Het wonen aan oppervlaktewater wordt veelal als aantrekkelijk ervaren. Dit resulteert in een hogere woningwaardeGroene Baten Planner 2020. Ook de breedte van de watergang speelt hierbij een rol.
Effectiviteit
De effectiviteit van het creëren van extra oppervlaktewater wordt bepaald door met name de gecreëerde bergingscapaciteit. Deze bergingscapaciteit is gelijk aan het volume dat geborgen kan worden tussen het streefpeil en het maximaal toelaatbare peil. Wanneer dit peil overschreden wordt, kan schade of overlast ontstaan.
Waterkwaliteit
Door het creëren van extra oppervlaktewater kan er meer water worden vastgehouden tijdens hevige buien en wordt de belasting van het riool lager. Door extra opslagcapaciteit in het oppervlaktewater en het afkoppelen van regenwater komt het in wijken met gemengde rioolstelsels tot minder overstorten uit het gemengde rioolstelsel.
Het verdiepen van stedelijk water kan daarnaast een positief effect hebben op de watertemperatuur. Ondiepe wateren bereiken hogere maximale temperaturen dan diepere wateren. Ondiep water warmt namelijk overdag sneller op dan dieper water, omdat ruwweg eenzelfde hoeveelheid energie minder water hoeft op te warmen.
Hoe dieper het oppervlaktewater, des te groter de kans op de ontwikkeling van meer biodiversiteit en een betere waterkwaliteit, door het minder opwarmen in hete periodes.