In Culemborg is een wijk van circa 250 woningen en kleinschalige bedrijven gerealiseerd met een uitzonderlijk integraliteit. Duurzaamheid op alle vlakken en een buitengewoon participatieproces bij het totstandkomen van de wijk en in het beheer zijn opmerkelijk.
Integraliteit en Participatie
Naast het vasthouden van regenwater en het decentraal zuiveren van het grijswater is er aandacht besteed aan een ecologisch ingerichte buitenruimte, duurzaam materiaalgebruik en laag energiegebruik. De toekomstige bewoners konden al aan het planproces deelnemen en invloed uitoefenen op de vormgeving van de wijk. Er is een bewonersvereniging opgericht die voor een groot deel verantwoordelijk is voor het beheer van de buitenruimte. Iedere bewoner is hier lid van.
Het energieverbruik per woning is uitzonderlijk laag. De huizen zijn voorzien van zonnecollectoren en worden verwarmd met een stadsverwarmingsysteem dat warmte onttrekt aan het grondwater. Hiervoor is een energiebedrijf met de naam Thermo Bello door de bewonersvereniging opgericht.
Water
Het ontwerp van het watersysteem is een belangrijke basis voor het stedenbouwkundig ontwerp van de woonwijk met bijbehorende bedrijventerreinen.
De wijk is ontworpen rond een waterwingebied.
De schoonwaterstroom (regenwater van de daken) gaat naar het waterwingebied om daar opgevangen te worden in retentievijvers en wordt aangevuld met spoelwater.
De vuilwaterstroom (straatwater, grijs en zwart water) wordt van het kwetsbare waterwingebied weggeleid.
Hemelwater van de daken
Het schone hemelwater van de daken wordt via een gesloten systeem van buizen opgevangen in vier retentievijvers.
De retentievijvers voor het hemelwater worden aangevuld met spoelwater, afkomstig van het pompstation van het Waterbedrijf Vitens. Dit spoelwater komt vrij bij het regelmatig doorspoelen van de filters die gebruikt worden voor het filteren van het drinkwater. Het spoelwater dat mangaan en ijzer bevat, is echter heel geschikt om de retentievijvers aan te vullen in droge perioden en de doorstroming van de vijvers te garanderen.
Zo behouden de vijvers ‘s zomers en ‘s winters de vereiste kwaliteit voor vissen en oeverbegroeiing.
De retentievijvers lopen over in een grote infiltratievijver. Deze vijver is vormgegeven in het oorspronkelijk stroombed van de historische Rijnloop op deze plek. De wijk is grotendeels gerealiseerd op de Schoonrewoerdse stroomrug.
De infiltratievijver voert af op een watergang aan de rand van het plangebied. Deze afwatering is zo gedimensioneerd dat de afvoer gelijk is aan de oorspronkelijke afvoer van het gebied toen het nog agrarisch gebruikt werd.
Straatwater
Het straatwater wordt gezuiverd via bodempassage. Deze bodempassage vindt plaats in ruime greppels en in parkeervakken met lava-halfverharding. Een deel van het straatwater wordt via deze bodempassage ook geïnfiltreerd. Omdat hier sprake is van een kleigebied met soms hogere grondwaterstanden kan niet al het straatwater geïnfiltreerd worden. Het overschot wordt ingebracht in de grote infiltratievijver.
Grijswater
Het grijswater (afvalwater van de wasmachine, de douche en de keuken) wordt in een helofytenfilter gezuiverd op drie locaties in de periferie van het plangebied.
Na zuivering wordt dit relatief voedselrijke water afgevoerd naar de ernaast gelegen watergang.
Zwartwater
Er is een apart rioolstelsel gerealiseerd voor zwartwater, afkomstig van de toiletten. Het plan is om een biogasinstallatie te bouwen waar het zwartwater samen met groen- en tuinafval en snoeihout verwerkt wordt voor energieproductie.
Mandeligheid
In de wijk is het uitzonderlijke concept van mandeligheid op ruime schaal toegepast. Mandeligheid betekent dat het grootste deel van de buitenruimte gemeenschappelijk eigendom van de bewonersvereniging is en niet is onderverdeeld in privétuinen. Het mandelige gebied is samen met de bewoners ontworpen en ingericht, en wordt ook gemeenschappelijk onderhouden. Het geeft een uitermate open, veilige en kindvriendelijke uitstraling.