Singapore heeft als stadstaat met één van de hoogste bevolkingsdichtheden van de wereld te maken. Alleen Monaco heeft een vergelijkbare bevolkingsdichtheid.
Deze dichtbevolkte stadstaat heeft zichzelf als doel gesteld een ambitieus en integraal programma voor de verduurzaming en verbetering van de leefkwaliteit te realiseren.
De aanpak is specifiek voor Singapore, maar is ook interessant voor andere stedelijke agglomeraties.
Singapore is een land met een oppervlak van ruim 680 km2 en heeft bijna 5 miljoen inwoners. Dit oppervlak is nauwelijks half zo groot als het oppervlak van Groot Londen waar bijna 8 miljoen mensen wonen. Vergeleken met de dichtstbevolkte gemeente in Nederland, de gemeente Den Haag met bijna 6.000 inwoners/km2, heeft de stad Singapore een bevolkingsdichtheiddichtheid van circa 25.000 inwoners/km2.
De opgaven waar Singapore zich voor gesteld ziet zijn divers:
- De drinkwaterbronnen zijn zeer beperkt.
- Singapore heeft vrijwel geen grondstoffen in eigen bodem en dat in een tijd waarin grondstoffen wereldwijd beginnen op te raken en de prijzen daardoor gaan stijgen.
- Singapore ligt in een deltagebied waar fluctuerende waterpeilen continu een bedreiging vormen.
- De bevolking is relatief hoog opgeleid vergeleken met andere Aziatische landen en stelt hoge eisen aan de leefomgeving.
De doelstelling van Singapore is om de aanpak van deze opgaven te laten resulteren in de Aziatische stad met de hoogste leefkwaliteit. Hiermee wordt gedoeld op een duurzame en intensief gebruikte stad die groen en schoon is met een uitstekende infrastructuur. Met het verduurzamen van de stad realiseert Singapore tegelijk een hoge ruimtelijke kwaliteit waardoor ook in de toekomst welvaart en groei mogelijk zijn.
Deze doelstelling is vertaald naar verschillende uitvoeringsprogramma’s.
Zo worden de grondstofkringlopen van de stad geoptimaliseerd:
- 35% verbetering van de energie-efficiëntie in 2030 ten opzichte van 2005
- 70% hergebruik van alle afvalmaterialen in 2030
- reductie van het drinkwatergebruik tot 140 liter per persoon per dag in 2030.
De kwaliteit van het stedelijk leefmilieu wordt verbeterd.
- De fijnstofconcentratie wordt gereduceerd tot 12 μg/m3 PM2,5 in 2020. Dit is de helft van de streefwaarde die de EU voor het jaar 2015 hanteert.
- Er wordt naar gestreefd om per 1.000 inwoners 0,8 ha groene ruimte te realiseren tot 2030.
- Een groot deel van de waterreservoirs en de waterwegen wordt meer natuurlijk vormgegeven en opengesteld voor het publiek.
- De voorzieningen en infrastructuur voor langzaam verkeer worden sterk verbeterd en de doelstelling is dat 70 % van het gemotoriseerd transport middels openbaar vervoer plaatsvindt.
- Alle nieuwe gebouwen dienen vanaf 2008 te voldoen aan een groen certificaat (Green Mark).
[Singapore, 2009] [BCA Green Mark, 2011]
De doelstellingen op het gebied van het stedelijk watersysteem zijn onder andere vertaald in de ABC Water Design Guidelines, waarin een visie wordt uitgewerkt op de te ontwikkelen en te versterken groenblauwe netwerken in de stad. Deze kanalen worden nu omgevormd tot groenblauwe netwerken. ABC staat voor Active, Beautiful and Clean. In het tropische klimaat van Singapore valt het regenwater in zeer korte tijd en wordt het in betonnen kanalen afgevoerd. Deze kanalen vormen barrières in de stad en zijn inefficiënt. De groenblauwe netwerken omvatten de stedelijke waterreservoirs, de kanalen en de rivieren, en zijn verbonden met de groennetwerken en parken in de stad om regenwater te bufferen en te zuiveren. De groene netwerken bieden mogelijkheden om recreatie, het verzachten van de hittestress, langzaam vervoer en natuurlijk een attractievere stad te realiseren. [PUB, 2009]
In de recent verschenen publicatie: ‘Design Guidelines’ zijn de te hanteren ontwerpprincipes uit de ABC Water Design Guidelines toegelicht en zijn de deelprojecten uitgewerkt. De ontwerpcomponenten worden onderscheiden in buffervoorzieningen, zuiveringsvoorzieningen en opslagvoorzieningen.
Het gaat voornamelijk om ecologische vormen van waterretentie en -zuivering, en goed in de omgeving geïntegreerde oplossingen. Het is een aaneenschakeling van voorzieningen van wat wij greppels, wadi’s, buffervijvers en wetlands zouden noemen, en buffervoorzieningen onder en naast wegen die overgaan in de grotere rivieren. Uiteindelijk komt het water in de Marina Barrage terecht, het grootste reservoir van Singapore. Door de integratie van voorzieningen in het stedelijke systeem is het erbij betrekken van de bevolking een voorwaarde en hier wordt actief aan gewerkt.
Het ABC-plan omvat 100 deelprojecten waarvan 20 projecten in 2012 voltooid zullen zijn.
Een van de kenmerkende pilots is de Marina Barrage; het project is belangrijk als schoonwaterreservoir, is een recreatiegebied en beschermt de stad tegen overstromingen. De Marina Barrage is een waterbuffer van 10.000 ha, de grootste zoetwaterbuffer van Singapore en uitstekend geïntegreerd in de context. In het bezoekerscentrum van de Marina Barrage is een tentoonstelling ondergebracht die de bezoekers informeert over de waterprojecten. Het gebouw herbergt ook een restaurant en heeft een groen dak om het gebouw koel te houden en de kosten voor airconditioning te reduceren.
De visie is om Singapore te transformeren in een stad van water, parken en tuinen en om mogelijkheden te creëren voor buitenactiviteiten en sporten. Een ander belangrijk project is de betere verbinding van de Kallang-rivier met de stad en de aangrenzende parken. Zo is de rivier, die in een betonnen bed stroomt, gerenatureerd en voorzien van groene oevers en bereikbaar en toegankelijk gemaakt voor de stadsbewoners.
Het ‘New Water Projects’ streeft naar het volledig onafhankelijk maken van Singapore van drinkwaterlevering uit Maleisië. Hiervoor wordt al het afvalwater door middel van membraanfiltratie gezuiverd. Dit gezuiverde afvalwater wordt voornamelijk voor de industrie gebruikt en vervangt 30% van het drinkwater. Het opgevangen regenwater is een ander belangrijke bron voor drinkwaterproductie. Een grote zeewater-ontziltingsinstallatie vormt het slotstuk van de drinkwaterproductie.
Naast het ABC-programma heeft Singapore ook een Climate Change Strategy ontwikkeld waarin aandacht is voor mitigatie, hittestress en biodiversiteit. [Climate Change Strategy, 2008]
In het kader van het vergroenen van de stad biedt Singapore ondersteuning aan private initiatieven bij de aanleg van tuinen en daktuinen. Zo bestaan er inmiddels meer dan 300 gemeenschapstuinen in de stad. Het aanleggen van groene daken wordt gestimuleerd om de gebouwen eronder koel te houden en energie voor de airconditioning te besparen.
Het vele groen in de stad heeft ook de functie om de stad koel te houden. Vectorgebonden ziektes zoals ‘dengue’ treden vaker op bij hogere temperaturen.
Er wordt ook aandacht besteed aan biodiversiteit door onderzoek aan en bescherming van koralen en mangrovebossen die beide door de zeespiegelstijging bedreigd worden.
Singapore zet in op een verbetering van de efficiëntie bij het gebruik van fossiele bronnen en op de productie van biogas als duurzame bron.
Al het afvalwater van Singapore wordt gezuiverd en hergebruikt. Warmte uit afvalwater en organisch materiaal wordt hergebruikt. Er is een streng beleid om vervuiling van de stad te voorkomen en er is een regime voor afvalscheiding en hergebruik.
Singapore laat zien wat mogelijk is in een buitengewoon dichtbevolkt gebied en laat mogelijke oplossingen zien voor tijden waarin niet alleen fossiele energiebronnen schaars zullen worden maar ook onze zoetwatervoorraden.
Het bewust kiezen voor samengaan van verduurzaming en verbeteren van de leefbaarheid getuigt van verantwoord omgaan met de klimaatverandering.