De Oostenrijkse stad Linz, ingeklemd tussen de rivier de Traun en de Donau, was hoognodig aan een stadsuitbreiding toe. Een geschikte plek voor de uitbreiding was door de inklemming tussen de rivieren niet makkelijk te vinden. De intentie om in het landschappelijk en ecologisch waardevolle uiterwaardengebied (ooibos) te bouwen riep veel bezorgdheid op. Van het begin af aan werd dan ook besloten om een hoogwaardig architectonisch en ecologisch voorbeeldproject te realiseren.
Het ontwerp werd geïnspireerd door de groene tuinsteden met vloeiende overgangen tussen tuinen, parken en landschap. Atelier Dreiseitl, gespecialiseerd in ecologische landschapsontwerpen en waterconcepten, won de prijsvraag voor het landschapsontwerp.
Er is veel aandacht besteed aan het tot stand brengen van een laag gebruik van fossiele brandstoffen. Uiteindelijk zullen er 25.000 mensen verdeeld over vijf centra in Solar City Linz wonen. De eerste fase van het project omvat 32.5 ha bouwgrond en zal woonruimte bieden aan 4500 mensen inclusief de bijbehorende voorzieningen en 20 ha parklandschap.
Natuur en water
De bedenkingen van natuurbeschermers werden gehonoreerd door de aangrenzende uiterwaardengebieden een beschermde natuurfunctie (een Natura 2000 gebied) toe te kennen. Opgave voor de landschapsarchitect was dan ook om door middel van het ontwerp van de woongebieden te zorgen dat de natuurwaarden van de beschermde gebieden door de nieuwbouwopgave niet aangetast werden.
Veel recreatieve voorzieningen zoals de zwemvijver, de waterspeeltuin en veel groen houden de mensen in de buurt van de bebouwing.
Voor het waterconcept betekende het dat de oorspronkelijke grondwaterbalans gehandhaafd moest blijven en het nieuwe waterbeheer de bestaande toestand zoveel mogelijk moest continueren.
Een uitgebreid systeem van regenwatergootjes, wadi’s, vijvers en riviertjes brengt het regenwater van de gebouwen naar de bossen in de uiterwaarden.
Grondwatersuppletie, permanente en tijdelijke moerasgebieden zorgen ervoor dat de waterbalans zoveel mogelijk de oude blijft.
De aangelegde moerasgebieden en groenzones zijn door de plaatselijke flora en fauna in gebruik genomen en zeldzame soorten zijn te vinden tot aan de bebouwing.
Het vele groen en de met regenwater gevoede zwemvijver worden volgens uitgevoerde enquêtes zeer gewaardeerd door de bewoners.
Een drooggevallen riviertje, de Aumühlbeek, werd in ere hersteld. In het landschapspark en langs de Aumühlbeek zijn in totaal 1.500 nieuwe bomen aangeplant om het groene karakter te versterken.
Decentrale afvalwaterzuivering
Als proefproject is er voor 88 woningen en een basisschool een decentrale afvalwaterzuivering aangelegd. Die installatie dient als onderzoeksinstallatie om verschillende aspecten van decentrale afvalwaterzuivering te onderzoeken en eventueel naar een wijziging van regelgeving toe te werken. In Oostenrijk is er net als in Nederland een aansluitplicht op het riool in stedelijke gebieden.
Er zijn toiletten geïnstalleerd die urine en faeces scheiden. Het vaste deel wordt gecomposteerd. Het vloeibare deel wordt in de helofytenfilter gezuiverd. De urine wordt in de kelders opgevangen om als meststof gebruikt te worden. De helofytenfilter is geïntegreerd in het parklandschap en moest uit veiligheidsoverwegingen afgeschermd worden door een hek.
De acceptatie door de bewoners en werking van de installatie wordt gemonitord. Het gehele systeem is niet probleemloos en stelt eisen aan de gebruikers.
Het is dan ook de vraag of dit systeem geschikt is voor grootschalige toepassing.
Conclusie
Door het aantrekken van befaamde ontwerpers en het uitschrijven van prijsvragen voor architectuur, energie en waterconcepten is er een wijk ontstaan met buitengewoon veel kwaliteit op het gebied van architectuur, natuurontwikkeling, stedenbouw en duurzaamheid op het brede vlak.
Het buitengewoon geslaagde project Solar City maakt weer eens duidelijk wat met een ambitieus en visionair planproces en sterke plantrekkers mogelijk is. Bestuurders van de gemeente namen het initiatief, zochten ontwerppartners van niveau en deden als gemeente voorinvesteringen en hielden de regie tijdens het proces in eigen hand. [Dreiseitl et al., 2006; Moet et al., 2008]